دود، بی‌دود
نگاهی به اجرای پروژه دوچرخه هوشمند با کمک اینترنت اشیا
روزهایی که به تعداد بچه‌ها دوچرخه وجود نداشت، لذت منتظر ماندن برای رسیدن نوبت سوار شدن دوچرخه برایمان جذاب بود.
احتمالا از آن روزهای دور تا امروز چندان فرصت دوچرخه‌سواری آن هم در فضای شهری برایمان ایجاد نشده است. بستر شهرمان پر شده از ماشین‌ها و موتورهایی که با حرکتشان ما را جابه‌جا می‌کنند و هوایمان را آلوده. شاید دوچرخه راهی باشد برای رهایی از آلودگی هوا و آسمانی بی‌دود. فناوری نوین اینترنت اشیا همراه با روش سنتی اشتراک‌گذاری دوچرخه دست به دست هم داده‌اند تا هم بستر مناسب ورود دوچرخه‌ها به‌عنوان بخشی از ناوگان حمل و نقل شهری فراهم شده و هم فضای آلوده شهری به روزهای پاک نزدیک شود.
دوچرخه هوشمند، شهری بی‌دود
شهرهای شلوغ روزانه شاهد جابه‌جایی بسیاری از افراد در مسیرهای شهری است و چهره دودآلود شهر باعث آزرده خاطری بسیاری از ماست. سعید بابا یوسفی، دکترای مدیریت صنعتی به‌عنوان یک شهروند تهرانی توان مدارا کردن با آلودگی هوای تهران را نداشت. مشکل آلودگی دغدغه‌ای بود که استفاده از دوچرخه برای جابه‌جایی افراد احتمالا راهکاری مناسب برایش تلقی می‌شد، اما این موضوع با مشکلاتی همراه است. سعید و تیمش دو سال روی پروژه استفاده از دوچرخه به‌عنوان وسیله‌ای برای حمل‌ونقل تحقیق و پژوهش کردند و خدمتی به نام بی‌دود را ارائه دادند. سعید بابا یوسفی، مدیرعامل بی‌دود در این باره می‌گوید: «سال 2014 در کشور چین با استفاده از فناوری اینترنت اشیا اقدام به اشتراک‌گذاری دوچرخه شد و در حال حاضر در بیش از 200 شهر جهان خدمات اشتراک‌گذاری دوچرخه هوشمند را ارائه می‌دهند. در این روش هر فرد با نصب یک‌اپلیکیشن و عضویت در آن می‌تواند دوچرخه‌های اطراف خود را مشاهده و از آنها استفاده کند و درنهایت نیز هر جایی که نیازش به دوچرخه به پایان رسید آن را قفل و رها کند. این قفل‌ها به‌صورت هوشمند عمل می‌کنند و به‌صورت کاملا بومی طراحی و تولید شده‌اند. کاربران ابتدای عضویت در این اپلیکیشن مبلغی را به‌عنوان بیعانه اشتراک دوچرخه می‌پردازند و به ازای استفاده از دوچرخه‌ها نیز هزینه کمی را پرداخت می‌کنند. این طرح به‌صورت امتحانی در تهران اجرا خواهد شد و ما به مرور زمان و در بازه‌های زمانی مختلف هر بار صد دو چرخه را وارد شهر می‌کنیم تا در نظم و انظباط شهری هم خدشه‌ای وارد نشود.
ما این روش را برای کمک به آلودگی هوا و کاهش مصرف سوخت مناسب دیدیم و با استفاده از تیم تحقیقاتی و پژوهشی دو سال روی این پروژه کار کردیم و امروز همه چیز آماده استفاده است.»
اینترنت اشیا در خدمت شهر
بحث استفاده از اینترنت اشیا و کمک آن به خدمات مختلف شهری چند سال است که مورد توجه قرار گرفته است. اینترنت اشیا با فعال کردن شناسه‌ای برای هر یک از اشیا، هویت مشخصی برای آنها در نظر گرفته و مدیریت اشیا و پیوند آنها با یکدیگر با استفاده از این تکنولوژی آسان شده است. در صنعت حمل و نقل نیز از این فناوری بسیار استفاده شده و یکی از کاربردهای مناسب آن استفاده اینترنت اشیا برای شناسایی موقعیت اشیای مختلف است. محسن عارفی، مدیر بخش مارکتینگ بی‌دود در همین راستا می‌گوید: «در تهران طرح استفاده عمومی از دوچرخه چند سال قبل اجرا شد که شکست خورد، یکی از دلایل شکست این طرح در آن زمان روش دست و پاگیر و در برخی موارد زمان‌بر اشتراک گرفتن دوچرخه بود، از طرفی شما فقط از مکان‌های خاصی می‌توانستید دوچرخه را اشتراک بگیرید و آن را پس بدهید، اما در روش جدید با استفاده از تکنولوژی اینترنت اشیا، همه دوچرخه‌های موجود در این سیستم قابل شناسایی هستند و نیازی به قرار دادن دوچرخه در مکان خاصی نیست. برای اشتراک گرفتن دوچرخه نیز از یک سیستم کاملا هوشمند استفاده شده است که وقتی کاربر دوچرخه را پیدا کرد با استفاده از کد QR موجود روی دوچرخه و اسکن آن با استفاده از گوشی خود بتواند قفل را باز کند و امکان استفاده از دوچرخه را داشته باشد.» اینترنت اشیا با امکان شناسایی مکان دوچرخه، فرایند اشتراک دوچرخه را تسهیل کرده و احتمال می‌رود روش جدید بازدهی و کارایی بیشتری نسبت به روش سنتی داشته باشد.
فعالیت بخش خصوصی، حمایت دولتی
سال‌هاست در کشورهای پیشرفته دنیا حل مشکلات کشور به دست بخش خصوصی واگذار شده و دولت‌ها در نقش حامی ایفای نقش می‌کنند. این روزها کسب‌وکارهای نوپا امیدواری‌هایی را برای کشور به ارمغان آورده‌اند. مشکلاتی که سال‌هاست گریبان شهرهای بزرگ را گرفته و با وجود قوانین و بروکراسی پیچیده اداری بخش دولتی، حل آن زمان‌بر خواهد بود شاید به دست بخش خصوصی و با افزایش حمایت دولت از این کسب‌وکارها کمی راحت‌تر قابل حل باشد. محسن عارفی می‌گوید: «ما دنبال حل مشکلی هستیم که سال‌هاست همه مردم شهر با آن مواجه هستند و شاید مشکلی که گریبان بسیاری از شهرهای بزرگ کشور را گرفته است. امروز به‌عنوان بخش خصوصی وارد شده‌ایم تا با به خدمت گرفتن فناوری نوین این مشکل را حل کنیم و حمایت دولتی و مردمی راهکاری است که می‌تواند ما را به هدف نزدیک کند.»
شاید استفاده از ایده‌های کسب‌وکارهای نوپا و حمایت از این طرح‌ها، سرعت بالاتر و هزینه کمتری برای رفع این مشکلات داشته باشد. البته باید گفت این حمایت‌ها نیز باید هدفمند باشد. به‌عنوان مثال در طرح‌هایی که ممکن است ابتدا نیاز به فرهنگ‌سازی باشد، نقش حمایتی دولت بسیار پر رنگ خواهد بود. استفاده از طرح‌های جذاب برای کاهش هزینه‌های مصرف‌کننده با هدف آشنایی بیشتر با این‌گونه خدمات می‌تواند کمک شایانی به فرهنگ‌سازی استفاده از چنین طرح‌هایی کند.
یک تیر و چند نشان
این روزها سبک زندگی ما به سمت استفاده بیش از حد از ماشین‌ها سوق پیدا کرده است. این موضوع باعث شده تحرک افراد کاهش پیدا کند و در مقابل آلودگی هوا نیز افزایش چشمگیری داشته باشد. با استفاده از طرح‌های مختلف مانند اشتراک‌گذاری دوچرخه برای جابه‌جایی می‌توان تحرک افراد را بیشتر کرد و از طرف دیگر آلودگی‌های هوا را کاهش داد.
سعید بابایوسفی می‌گوید: «آمارها نشان می‌دهد کشور چین در چهار سال اخیر، با استفاده از چنین طرح‌هایی توانسته 33 درصد آلودگی هوا را کاهش دهد که مطمئنا سهم اشتراک‌گذاری دوچرخه نیز در آن چشمگیر بوده است. ما بر این باوریم که فرهنگ‌سازی مشارکت در چنین طرح‌هایی کار ساده‌ای نیست و مشکلات مختلفی وجود دارد، اما در صورت موفقیت می‌توانیم شاهد اتفاقات مختلفی از جمله کاهش ترافیک و افزایش سلامت و نشاط افراد باشیم. در این طرح ما با استفاده از اطلاعات آماری که در انتهای هر سفر به کاربران می‌دهیم جذابیت‌هایی را برای استفاده مجدد و معرفی خدمت به دیگران در نظر گرفته‌ایم. در انتهای هر سفر میزان کالری مصرفی و میزان کربنی که با استفاده از این طرح ایجاد نشده به کاربر نمایش داده می‌شود.»
مراقبت همه‌جانبه با استفاده از بیمه
مساله استفاده از دوچرخه در شهرهای بزرگ ممکن است مشکلاتی را نیز داشته باشد. بابا یوسفی در مورد رفع این مشکل می‌گوید: «دوچرخه و راکب در این طرح بیمه هستند و در صورت بروز مشکلات مختلف ناگهانی بیمه خسارات احتمالی را پوشش خواهد داد.» البته ایجاد فرهنگ مناسب برای استفاده از دوچرخه‌ها و رعایت حقوق دیگر شهروندان و قوانین مربوط به اشتراک‌گذاری دوچرخه‌ها به مرور زمان می‌تواند در کنار بیمه، مشکلات را کاهش دهد. با ورود به وبسایت bdood.ir و نصب اپلیکیشن آن می‌توانید از خدمات اشتراک‌گذاری دوچرخه در سطح شهر تهران استفاده کنید.
محسن سمسارپور
(118)
با عرض سلام خدمت شما
آقای سمسار پور باز هم نوشته هاتون عالی بود و مورد تحسین ، به نظر من یکی دیگر از دلایل شکست طرح قبل در مورد دوچرخه سواری را می توان ،تبلیغ ها و زیر ساخت های غلط فرهنگی نیز برای خانم ها برشمرد که البته همه باورها غلط نبود ولی باید نیاز سنجی انجام می شود و در این زمینه کار بیشتری صورت می گرفت و با فرهنگ و نیاز آن زمان هماهنگ تر بود و با صبر بیشتر جلو می رفت .
امیدوارم که در طرحی که مطرح کردید ،با صبر و حوصله جلو بروند البته این را نیز باید اشاره کرد که دید ها در مورد ورزش بانوان کمی بهتر شده است.
به امید موفقیت روز افزون شما
الگوی نمونه
درپناه خدای بزرگ و علیم